Kiryk Drewinski - plakaty

Styl psychodeliczny w projektowaniu graficznym

Charakterystycznym i łatwo rozpoznawalnym stylem drugiej połowy lat 60. był styl psychodeliczny, odnoszący się zarówno do muzyki, jak i plastyki. Na jego rozwój wpłynęły przede wszystkim ruchy hipisowskie (ideologia Flower Power), pacyfistyczne oraz zainteresowanie kulturą Dalekiego Wschodu – głównie buddyzmem. Terminu „muzyka psychodeliczna” po raz pierwszy użyła grupa 13th Floor Elevators w 1966 przy okazji wywiadu promującego ich debiutancką płytę pt. „The Psychedelic Sounds of the 13th Floor Elevators”.  

The 13th Floor Elevators
“The Psychedelic Sounds of the 13th Floor Elevators” debiutancki album zespołu “The 13th Floor Elevators”, 1966 Kontrastowe kolory i wykorzystanie złudzeń optycznych potęguje wrażenie wibrowania obrazu

Psychodeliczny rock charakteryzował się dużą swobodą formy –  gościnne występy innych muzyków na koncertach, egzotyczne instrumenty, wpływy jazzu i muzyki innych kultur, głównie indyjskiej. Teksty piosenek były poetyckie, mistyczne lub wizjonerskie (stąd np. Jim Morrison zwany jest poetą i muzykiem jednocześnie). Te wszystkie cechy znalazły także przełożenie na plastykę – plakaty i okładki płyt przełomu lat 60. i 70. wyróżnia żywa, jaskrawa kolorystyka, mocne kontrasty, nagromadzenie elementów i przepych. Na okładkach z lat 60. obraz rozpływa się, faluje w rytm muzyki, a wraz z nim napisy, stanowiące integralną część obrazu. Elementem obowiązkowym tych projektów były dzikie, fluorescencyjne kolory odzwierciedlające narkotyczne wizje (popularne LSD). Za pierwszych i zarazem najbardziej wpływowych twórców okładek i plakatów psychodelicznych  uważa się piątkę grafików z USA (tzw. „Big Five”): Victor Moscoso, Richard Griffin, Alton Kelly, Wes Wilson i Stanley Mouse, którzy w 1967 roku założyli studio projektowe pod nazwą “Berkeley-Bonaparte”.

Wes Wilson - plakaty
Wes Wilson – plakaty (źródło: www.wes-wilson.com)

Nie wszyscy jednak wiedzą, że prawdziwe źródła tego trendu pochodzą aż z końca XIX wieku. Ostatnie 10 lat XIX wieku to rozkwit secesji francuskiej (Art Nouveau), której głównym reprezentantem był Alfons Mucha. Plakaty z okresu Art Nouveau były bardzo podobne do projektów z lat 60., czego dowodem może być poniższy przykład plakatu Alfonsa Muchy z wizerunkiem Sary Bernhard, ówczesnej aktorki i ulubionej modelki artysty. Przedstawił ją jak boginię, wokół jej głowy roztacza się aureola z ręcznie malowanymi literami. Włosy układają się w faliste linie (rude, kręcone włosy na obrazach Muchy miały nawet swoją nazwę – makaroni). Obraz jest zapełniony florystycznymi ornamentami; inspiracje naturą są tu bardzo wyraźne. Te same cechy można przypisać grafice lat 60. Jedna wyraźna różnica leży w kolorach: o ile artyści z okresu Art Nouveau podchodzili do kolorystyki w sposób realistyczny, tak w latach 60. panowało całkowite szaleństwo.

Alphonse Mucha, 1896; Bonnie Maclean, 1967
Alfons Mucha, 1896; Bonnie Maclean, 1967

Jedną z najbardziej rozpoznawalnych okładek z drugiej polowy lat 60. jest „Sgt. Peppers Lonely Hearts Club Band” grupy The Beatles. Okładka projektu Petera Blake’a i jego żony Jann Haworth, powstała na podstawie szkicu Paula McCartneya. Projekt łączy elementy psychodelii i pop artu: widzimy dużą grupę osób, na tle której wyróżniają się czterej członkowie zespołu ubrani w kolorowe uniformy. Beatlesi otoczeni są naturalnej wielkości figurami słynnych osób, wśród których znaleźli się m. in. Marylin Monroe, Edgar Allan Poe, Bob Dylan, Oscar Wilde, Muhammad Ali, Marlon Brando, Tony Curtis, Marlena Dietrich i wiele innych ikon popkultury. W tłumie postaci odnaleźć można także hinduskich guru: Mahavatar Babaji i Lahiri Mahasaya, natomiast w dolnej partii okładki, znaczną część kadru stanowią kwiatowe rabaty przedstawiające ornamenty typowe dla kultury wschodu. To wskazuje poniekąd jak istotny wpływ na muzykę oraz styl bycia tamtych lat miała kultura hinduska.

 

The Beatles cover 1967
Sgt. Peppers Lonely Hearts Club Band – The Beatles

 Z kolei płyta „Axis: bold as love” Hendrixa to podmuch cięższego, psychodelicznego rocka. Autorem ilustracji na okładce jest Roger Law, natomiast zdjęcie portretowe słynnego gitarzysty wykonał Carl Ferris. W centrum projektu znajduje się postać Hendrixa, która przeistacza się we wszystkie wcielenia Wisznu, a na słonecznej tarczy widnieje nazwa płyty i zespołu. Projekt dobrze oddaje styl i klimat tamtych lat: bogata ornamentyka, żywe kolory, ludzie i zwierzęta w symbiozie, rozdwojenie obrazu i multiplikacje mające odzwierciedlać narkotyczne wizje.

Axis: bold as love - The Jimi Hendrix Experience
Axis: bold as love – The Jimi Hendrix Experience

Styl psychodeliczny ma wielu zwolenników i kontynuatorów. Moim zdaniem, jednym z ciekawszych artystów tworzących w tym klimacie jest Kiryk Drewinski. Oto jego prace:

Kiryk Drewinski - plakaty
Kiryk Drewinski – plakaty (źródło: www.kiryk.com)
Scroll to Top