Kadr z filmu Twin Peaks

Skąd moda na zygzaki?

001_retroavangarda

Wystarczy rzucić okiem na asortyment sklepów z dodatkami wnętrzarskimi, by zauważyć, że moda na styl geometryczny trwa w najlepsze. Czarno-białe zygzaki, tak zwany wzór chevron jest wszechobecny.

Czy wiecie skąd ten motyw się wywodzi? Jest na tyle prosty, że stosowano go już w okresie neolitu w formie wzorów na ceramice. Potem pojawia się w sztuce starożytnej i średniowiecznej (np. jako detal gotyckiej architektury), ale największy i najciekawszy moim zdaniem rozkwit ornamentów geometrycznych, opartych na trójkątach nastąpił na przełomie XIX i XX wieku.

To właśnie wtedy powstały tzw. Warsztaty Wiedeńskie (Wiener Werkstätte) – pracownia rzemieślnicza, założona w 1903 roku przez Josefa Hoffmana oraz Kolomana Mosera. Narodził się styl, który był reakcją na secesję. Jak pewnie wiecie, cechą charakterystyczną secesji (Art Nouveau) była giętka linia, florystyczne ornamenty, asymetria i pastelowa kolorystyka. Styl wiedeński był natomiast zupełnie inny.  Wprowadzono geometrię, symetrię, uproszczone formy i odważne, zgeometryzowane liternictwo. Gama kolorystyczna też została uproszczona. Dominowały czyste barwy, a dla podkreślenia kontrastu stosowano czarny kontur. W Warsztatach Wiedeńskich powstawały przeróżne projekty graficzne: plakaty, reklamy, okładki, karty pocztowe, a także przedmioty codziennego użytku: meble, ceramika, projekty tkanin i wiele innych. Wszystko było stylistycznie spójne, wyróżniało się elegancją i funkcjonalnością.  Artyści z Warsztatów Wiedeńskich działali ponad 100 lat temu, ale odegrali ważną rolę w historii sztuki – uznawani są za prekursorów Art déco. Poniżej przykłady projektów:

 

retroavangarda
Z lewej logo Warsztatów Wiedeńskich; w środku plakat Josefa Hoffmanna, a z prawej projekt patternu jego autorstwa
Dagobert Peche - projekt dla Warsztatów Wiedeńskich
Dagobert Peche, projekt dla Warsztatów Wiedeńskich, 1918 r

Moda na czarno-białe paski powróciła w drugiej połowie XX wieku. Rozmaite prążki wprowadzali do swych dzieł artyści popularnego w latach 60. nurtu op-art. (optical art). W latach 70. włoski projektant mody Ottavio Missoni stworzył kolekcję ubrań z kontrastowymi zygzakami. Motyw ten wykorzystał też w swoim filmie David Lynch, uzyskując naprawdę psychodeliczny efekt.

Kadr z filmu Twin Peaks
Kadr z filmu Twin Peaks w reżyserii Davida Lyncha (fot. Richard Beymer)

Poniżej dwa przykłady pięknej ceramiki ozdobionej geometrycznymi motywami pochodzące z połowy XX wieku.

retroavangarda
Z lewej projekt Alev Siesbye (ur. 1938) – tureckiej artystki, która aktualnie mieszka i pracuje w Paryżu. Z prawej: projekt duńskiej projektantki Gertrud Vasegaard (1913–2007). Abstrakcyjne, geometryczne formy łączą się w jej pracach w idealnej harmonii, a linia jest elementem formującym dzieło.

Dziś wzór chevron pojawia się wszędzie: na poduszkach, osłonkach na kwiatki, nawet niektórzy oprawiają go sobie w ramki i wieszają na ścianie. A jeśli czegoś jest za dużo, to łatwo może się znudzić. Poza tym masowa, tania produkcja doprowadza często do spadku jakości i ze sztuki może przerodzić się w zwykłą tandetę.  Nie podążajmy więc ślepo za modą 🙂

3 thoughts on “Skąd moda na zygzaki?”

Comments are closed.

Scroll to Top